Dat robots en computers steeds meer taken van ons overnemen is al wel bekend. Zo lang het gaat om dull, dirty and dangerous jobs is de impact op de samenleving nog beperkt. Maar ook hoger opgeleide, creatieve banen staan onder druk door de opkomende robotisering en automatisering. Er zijn voorbeelden te over van robots die de beste schakers, Jeopardy!-spelers en Go-spelers verslaan. Maar ook het creëren van kunstwerken kun je tegenwoordig aan robots overlaten.
En nu rammelen ze ook in de journalistiek aan de poort: twee jaar geleden schakelde Associated Press voor het eerst software in om automatische nieuwsberichten te genereren op basis van financiële cijfers van bedrijven. Ook zakenblad Forbes, vooraanstaand op het gebied van financiële journalistiek, gebruikt zulke software.
In sectoren die veel om cijfers draaien, zoals sportuitslagen, financiële jaarcijfers of vastgoedtransacties ligt de opkomst van geautomatiseerde journalistiek misschien voor de hand. Maar ook in de politieke verslaggeving rukt het op, door verkiezingsuitslagen te voorspellen op basis van demografische data. De politieke datajournalisten van de blog FiveThirtyEight bleken beter in staat de Democratische voorverkiezingen in 2008 te voorspellen dan traditionele peilbureaus. Met de Amerikaanse presidentsverkiezingen in aantocht, gaan Amerikaanse media wellicht verder dan ooit met het inzetten van datajournalistiek.
Blijft de opmars van robots in de journalistiek beperkt tot dit soort statistische berichtgevingen? Of worden ook de meer creatieve onderdelen van de journalistiek (iemand scherp ondervragen, humor, mooie sfeer- en persoonsbeschrijvingen) in de toekomst door robots uitgevoerd? En welke voordelen zou dat dan bieden? De robot kan het ongetwijfeld sneller, maar is het ook even goed en leuk om te lezen?
Misschien is een robot wel een veel betere interviewer dan een mens – het kan immers zeer ad rem reageren op de geïnterviewde, omdat de robot direct een wereldwijde database tot zijn beschikking heeft met informatie om de geïnterviewde van repliek te dienen. En een factcheck-redactie is ook niet meer nodig als de robot-interviewer de bewering van de geïnterviewde direct kan controleren.
In dit dossier onderzoek Amanda Verdonk de gevolgen van al deze ontwikkelingen voor de journalistiek. Wat zijn de huidige ontwikkelingen op het gebied van geautomatiseerde journalistiek? Wat gebeurt er nu al? En wat zit er de komende jaren aan te komen?