Ik bezocht in deze landen drie oude en twee nieuwe coöperaties, die allemaal een paar dingen gemeen blijken hebben.

Ten eerste bleek dat de oprichters zeer bewust kozen voor deze eigendomsvorm om de journalistieke onafhankelijkheid te garanderen.

Ten tweede zijn de businessmodellen van deze coöperaties eigenlijk opvallend ouderwets. Journalistiek betekent hier niet meedrijven in de razende stroom van het nieuws, maar gedegen onderzoek doen en misstanden aan de kaak stellen. De uitgevers draaien met name op abonnementen en papieren publicaties. Ze investeren bijna niet in hun online activiteiten en hun populariteit op sociale media proberen ze (nog) niet serieus om te zetten in inkomsten.

De vijf coöperaties

Als eerste begin ik vlak over de grens waar eind 2015 een groep Waalse journalisten via een lezerscoöperatie het papieren kwartaalblad Médor lanceerde. Naast de lezers zijn ook andere coöperaties aandeelhouder van Médor. Lees op Nieuwe Journalistiek het artikel Médor koos heel bewust voor de lezerscoöperatie als eigendomsvorm: “We willen onafhankelijk zijn”.

Ook zal ik vertellen over de Engelse journalistieke coöperatie The Co-operative News die werd opgericht in 1871. Deze krant die is gespecialiseerd in nieuws over coöperaties en is niet in handen van lezers maar van andere coöperaties.

De Italiaanse krant Il Manifesto en Zwitserse krant Wochenzeitung (WOZ) zijn ook redelijk oude publicaties uitgegeven door journalistieke coöperaties van werknemers. De journalisten die werken op de redacties zijn zelf de eigenaren van hun uitgever. Net als de Duitse coöperatie TAZ, die op Nieuwe Journalistiek al door Wijbrand Schaap werd beschreven Zie het artikel Die Tageszeitung: een kleine, maar rijke krant, dankzij leden., vertalen en verspreiden deze coöperaties het maandblad ‘Le Monde Diplomatique’.

Tot slot zal ik schrijven over de Spaanse start-up website El Español die als enige van de vijf geen papieren versie uitbrengt. Deze site haalde een record bedrag (meer dan twee maal het budget waar De Correspondent mee begon Lees over de crowdfunding van De Correspondent op Nieuwe Journalistiek het artikel In 8 dagen 15 duizend abonnees voor een medium dat nog niet bestaat.) aan ‘equity crowdfunding’ op. Het is waarschijnlijk de enige journalistieke website waarbij lezers via online crowdfunding echte aandelen met uitkering van winst konden kopen.