Journalisten gaan er prat op hun publiek betrouwbare feiten voor te schotelen: geen propaganda, geen reclame, geen broodjes aap. Maar dat imago van betrouwbaarheid staat onder druk. In de eerste plaats professionaliseerden overheid, politiek, bedrijfsleven, NGO’s en andere bronnen hun pr en sturen ze nieuwsmedia vaak met succes in de gewenste richting. Zelfs terroristen hebben een mediastrategie. In de tweede plaats zien journalisten zich door de opkomst van sociale media geconfronteerd met een stortvloed aan nieuwe bronnen: wie verbergt zich achter dit Twitteraccount? Is dit een echt nieuwsbericht of totaal verzonnen nepnieuws? En hoe check je de informatie die binnen stroomt tijdig tijdens brekend nieuws over een natuurramp of een terreuraanslag?
Sociale media, en meer in het algemeen digitalisering en internet bieden ook nieuwe kansen aan de checkende journalist. Live factchecking, automatisch checken – het gebeurt al en het zal de komende jaren nog groeien. Ook werd factchecken, ooit een vanzelfsprekend onderdeel van het journalistieke metier, een activiteit waarmee kwaliteitsmedia zich gingen onderscheiden: er verschenen aparte sites, geheel gewijd aan factchecken, reguliere media startten factcheckrubrieken en in verkiezingstijd doen ze er nog een schepje bovenop. Wat onderdeel van het vak was, lijkt nu een aparte discipline. Vandaar dit dossier: analyses en achtergronden over ontwikkelingen in factchecken, zowel in Nederland als over de grens.