Dronejournalistiek

Dagenlang vliegen door verlaten Tsjernobyl

In 2011 vloog de Amerikaanse fotograaf Philip Grossman voor het eerst per helikopter boven Tsjernobyl – precies 25 jaar na de nucleaire ramp, maar nog altijd een radioactieve zone. Hij raakte gefascineerd en besloot een documentaire te maken. Sindsdien keerde hij drie keer terug, met drone. Uw Vliegende Reporter sprak met hem. “Mijn drone kán radioactief worden”.

Grossman met hecacopter in Tsjernobyl
Philip Grossman werkte als senior directeur Media Technologie en Strategie bij The Weather Channel (hoofdkantoor Atlanta, VS), tot hij in oktober dit jaar besloot om full-time fotograaf en documentairemaker te worden. Hij was toen al drie jaar bezig Exploring the Zone.

Met een drone rondvliegen boven nucleair gebied. Je moet het maar durven. Toch is het een relatief veilige manier om grote gebieden te verkennen. Vorig jaar vloog het Japanse multicopterbedrijf HEXaMedia boven Tomiaka, een Japans kuststadje van 15.000 inwoners en 6000 huizen dat binnen korte tijd achtereenvolgens werd getroffen door een aardbeving, een tsunami en een kernramp in het nabijgelegen Fukushima. In maart 2011 verlieten alle bewoners hun huizen. Sindsdien is Tomioka een spookstad.

Dronejournalistiek met geigerteller

Kort na de nucleaire ramp in Fukushima hield de Japanse overheid opmerkelijk lang vol dat het gebied veilig was NRC (2012), Japan erkent falen overheid na tsunami. Volgens dronejournalist Matthew Schroyer, in een podcast van Drone U Drone U staat voor Drone University en dat is een online onderwijsplatform voor wie geïnteresseerd is in de maatschappelijke, technologische en politieke aspecten van drones. Op de website staat een verzamelinng podcasts die het gratis lesmateriaal vormen van de Drone University., was dat de perfecte gelegenheid voor journalisten om een drone met geigerteller naar het gebied te vliegen om zo de bewering van de overheid te controleren.

Vorig jaar bouwde Safecast Safecast is een internationaal netwerk dat wereldwijd stralingsdata verzamelt en publiceert. voor de eerste keer zo’n multicopter met geigerteller. De drone was in staat radioactieve straling te meten en op te slaan, gekoppeld aan geo-locaties Lees over de totstandkomenig van deze multicopter met geigerteller op het weblog van Safecast..

Geigerteller op drone
De zelfgebouwde geigerteller van Safecast, tijdens een hackathon gemonteerd op een hexacopter.

Drone-documentaire boven Tsjernobyl

Een drone met geigerteller zou ideaal zijn voor documentairemaker Philip Grossman, zou je zeggen. Hij reisde meerdere keren naar Tsjernobyl als een van de weinige journalisten met toestemming het gebied te bezoeken. Toch monteerde hij tot nu toe geen geigerteller op zijn drone. Het ging hem om de beelden die hij kon maken en het cameraperspectief. De obsessie – zijn eigen woorden – met Tsjernobyl begon in 2011 tijdens een helikoptervlucht boven het gebied.

Grossman - luchtfoto Tsjernobyl. Beeld: Grossman
Tsjernobyl vanuit de lucht. Beeld: Grossman

Grossman: “Het was me met veel moeite gelukt om een vergunning te krijgen om boven Tsjernobyl te vliegen en om een helikopterpiloot uit Kiev te regelen die daar wilde vliegen. Maar toen we eenmaal vlogen op zo’n 150 meter hoogte was het ongelofelijk om de zone te zien. Een gigantische verlaten gebied dat ooit bewoond was. We mochten met de helikopter niet dichtbij de stad vliegen, of over de reactor heen, en ik wist dat ik meer wilde.”

“Dus plande ik een volgende reis, en dit keer nam ik een multicopter mee, een DJI S-800. Daarmee kon ik veel lager vliegen – op een hoogte van 25 meter – en ik kon dichtbij gebieden vliegen waar ik met de helikopter onmogelijk kon komen. Na vier tochten werden de contouren van de documentaire steeds duidelijker. In ‘Exploring the Zone’, zoals de werktitel luidt, wil ik mensen meenemen op een tocht door die afgelegen zone, zonder vooroordelen, gewoon zoals het er nu bij ligt.”

De ontploffing van een Oekraïense kernreactor van Tsjernobyl in 1986, verspreide radioactieve deeltjes over grote delen van Rusland en Europa. De omgeving is nog altijd onbewoonbaar vanwege de straling, maar wel toegankelijk voor toeristen. Documentairemaker Philip Grossman vloog dagenlang met een drone over Tsjernobyl voor zijn film Exploring the Zone

Grossman vloog achtentwintig keer met een drone boven Tsjernobyl in dertig dagen, verdeeld over drie reizen. Hij moest dus zelf ook de besmette zone in.

Hoe gevaarlijk is dat?
“Tsjernobyl is inmiddels alweer een tijdje open voor publiek, maar het is te radioactief voor permanente bewoning. Als je mensen in de zone tegenkomt, werken die daar. In de regel werken twee weken in de zone, waarna ze twee weken weggaan, voor ze weer terugkeren. Toch woont er een handjevol mensen, de meesten zeventig, tachtig haar oud.”

“Als ik daar ben, draag ik altijd een geigerteller bij me en een dosimeter. De eerste meet radioactiviteit in de lucht, de tweede meet de hoeveelheid opgelopen straling. Sommige gebieden zijn nog extreem gevaarlijk. Toch valt het grotendeels mee. Rond de stad Pripyat is het ongeveer net zo radioactief als in mijn woonplaats in de Verenigde Staten. Maar andere gebieden, zoals het Rode Bos – dat rood kleurde dankzij de straling – zijn nog steeds zeer radioactief. En sommige plekken in de stad zijn ook verhoogd radioactief. Ik heb opnames gemaakt in de kelder van een ziekenhuis waar ik brandweerkleding tegenkwam met zeer hoge straling.”

Brandweerkleding in de kelder van een ziekenhuis in Pripyat – verhoogde radioactiviteit op de meter. Beelden van Philip Grossman voor de documentaire Exploring the Zone.

“De drone gebruik ik vooral vanwege het andere perspectief dat het oplevert. Toch kan de drone zelf ook radioactief worden. Radioactiviteit is enigszins te vergelijken met magnetisme. Als je een magneet lang genoeg op een schroevendraaier laat zitten, verandert de atomische structuur van de schroevendraaier, zodat die magnetisch wordt. Dat zou dus ook met een drone kunnen gebeuren. Maar in de gebieden waar ik tot nu toe heb gevlogen was het bij lange na niet gevaarlijk genoeg om de drone radioactief te maken.”

De eerste opnames maakte Grossman vanuit een helikopter. Hij wist meteen dat hij meer wilde, dichterbij – filmen vanuit de lucht zoals dat alleen met een drone mogelijk is.

 

Grossman met drone in de verlaten zone
Grossman met drone in de begroeide straten van Pripyiat

Reserveonderdelen

De eerste twaalf vluchten die Grossman maakte verliepen vlekkeloos. Maar bij de dertiende vlucht viel een van de motoren uit tijdens het opstijgen. De drone begon rondjes te draaien en crashte even later. De camera overleefde het ongeval, maar Grossman had niet voldoende onderdelen bij zich.

Dit is dan ook zijn ultieme tip voor reizende dronejournalisten: “De volgende keer neem ik veel meer reserveonderdelen mee. Ik ga van tevoren nog vaker oefenen. Vooral met vliegen zonder GPS, zodat ik volkomen op m’n gemak ben als er onverwachte dingen gebeuren. Een drone besturen verschilt niet zoveel van vliegen met een vliegtuig – ik heb ook een pilotenbrevet -, in die zin dat je het voortdurend moet bijhouden om erin bedreven te blijven.”

reuzenrad tsjernobyl - Grossman
Het stilstaande reuzenrad in Tsjernobyl (beroemd gevechtsdecor uit de game Call of Duty). Onder de octocopter hangt een spiegelreflexcamera. Beeld: Grossman

Elke keer dat Grossman terugkeert naar de zone, maakt hij intensiever gebruik van drones. De laatste trip verzamelde hij zo’n 18 uur materiaal op 4k formaat, terwijl de drone toen een resolutie van 2.7k 4k (3840×2160 pixels) en 2.7k (2704×1524 pixels) zijn videoformaten, net als 1080p (1920×1080 pixels). leverde. Hij had bewust een kleinere drone meegenomen, ook vanwege de problemen tussen de Oekraïne en Rusland. Toch neemt hij de volgende reis een grotere drone mee, zodat hij ook vanuit de lucht in 4k kan filmen.

Tips voor toekomstige dronejournalisten

Voor journalisten die ook drones willen gaan gebruiken, heeft Grossman nog een tweetal tips:

Tip 1: Oefen!

“De technologie verandert zo snel, het wordt steeds eenvoudiger in gebruik, maar je moet nooit 100 procent op technologie vertrouwen. Oefen zoveel mogelijk zodat het een tweede natuur wordt. Experimenteer met hoeken en bewegingen met de drone en kijk wat dat oplevert met video. Mijn reden om met een drone te vliegen is het andere perspectief dat je krijgt. Dan moet je wel begrijpen wat dat andere perspectief precies is: dus oefenen, oefenen, oefenen.”

Tip 2: Houd je aan de regels!

“Verder moet je de regels kennen en ze niet breken. Je bewijst de drone community in elk geval geen gunst door illegale dingen te doen. Doe dat dan ook niet, ook al levert dat beperkingen op. In Tsjernobyl was het bijvoorbeeld niet toegestaan om zomaar met een drone te gaan vliegen. Daar is toestemming voor nodig van de lokale overheid, want er is veel angst voor terrorisme in de zone. Helaas kon ik daardoor op sommige plekken geen foto’s maken, onder andere van de reactor zelf.”

Grossman is van plan om tenminste nog twee keer voor langere periode naar Tsjernobyl te reizen, maar kan vanwege de onrust in het gebied nog niet zeggen wanneer de documentaire wordt afgerond. Op Vimeo is al wel een 5 minuten durende trailer te bekijken van Exploring the Zone.


— of — Reageer

Reacties