Na de zomercrisis van 2016 kondigde uitgever/hoofdredacteur Joshua Livestro vier nieuwe medewerkers aan ter vervanging van de boos opgestapte Bart Schut, Esther Voet en Sietske Bergsma, de drie meest spraakmakende geluiden na het eerdere vertrek van Annabel Nanninga. Lees op Nieuwe Journalistiek het artikel Zomercrisis bij Jalta.

Die belofte werd maar deels ingelost. De nieuwe gezichten hielden het bovendien al snel voor gezien. Phaedra Werkhoven kwam bijvoorbeeld niet verder dan vier bijdragen. “Joshua Livestro vroeg mij meer research te doen voor mijn laatste stuk, maar omdat ik maar 200 euro betaald kreeg voelde ik er niets voor om nog allerlei boeken te gaan lezen en websites af te struinen”, legt zij desgevraagd uit. “We hebben toen afgesproken dat ik alleen nog zou schrijven over onderwerpen waar ik al veel van afwist. Daarna is het doodgebloed.”

Uit de al flink uitgedunde vaste redactie verdween eind 2016 ook financieel-economisch zwaargewicht Edin Mujagic. Hij vertrok naar Follow the Money. Mujagic wil zelf desgevraagd niet kwijt waarom, maar Livestro zegt dat ook hier de honorering een rol speelde. “Je moet bij dit soort sites met een marginale omzet accepteren dat je goede mensen niet kunt vasthouden. Toen ik De Dagelijkse Standaard uitgaf had ik dat probleem ook.” Livestro verkocht De Dagelijkse Standaard in juni 2016 aan Michael van der Galien.

In plaats van in te zetten op meer nieuwe medewerkers paste Livestro na Mujagic’ vertrek de redactionele formule aan. “We hebben gekozen voor een model waarbij je met een paar vaste redacteuren werkt, naar model van het Amerikaanse blog Hot Air.” Hot Air is een Amerikaans, conservatief politiek weblog. Lees meer op Wikipedia.

Scheiding der geesten op rechts

Hierna gingen historicus/theoloog Ewout Klei en student politicologie Rik de Jong het blog grotendeels vullen, aangevuld met incidentele bijdragen van andere freelancers. “Het aantrekkelijke is dat die twee de werklast onderling verdelen en er een sterkere gezamenlijke lijn is ontstaan”, zegt Livestro. “Dat was belangrijk, want de afgelopen anderhalf à twee jaar is er in het rechtse kamp, meer nog dan in het linkse, een soort scheiding der geesten opgetreden. Ik vind het belangrijk dat Jalta daarin een herkenbaar eigen geluid vertegenwoordigt.”

Jalta wilde oorspronkelijk een breed platform voor rechtsdenkenden zijn, maar dat bleek niet langer haalbaar na Angela Merkels ‘Wir schaffen das’ De Duitse bondskanselier Angela Merkel zei dit op 31 augustus 2015 over de opvang van de honderdduizenden asielzoekers die het land binnenkwamen. en de Parijse terreuraanslagen uit 2015, concludeerde Livestro. “De rekkelijken en de preciezen, die je altijd hebt in Nederland, zijn daarna van elkaar weggedreven op rechts. Wij zijn een rekkelijk platform, maar zijn daar wel in toenemende mate vrij precies in geworden.”

De scheiding van geesten heeft volgens Livestro vooral plaatsgevonden rond het thema ‘immigratie’. “Bij een aanzienlijk deel van de rechtse intellectuele gemeente is er een soort ondergangsdenken in geslopen. Die pessimisten zien ontwikkelingen die niet meer te keren zijn of alleen met de meest radicale maatregelen. Dat staat haaks op het optimistische, relativerende geluid dat Jalta wil laten horen. Dat ondergangsdenken is objectieve onzin, maar dat is op dit moment wel een minderheidsstandpunt op rechts en moet daarom eigen ruimte krijgen. Een breed rechts platform is geen houdbaar concept meer. Kijk bijvoorbeeld naar Elsevier waar ze dat nog wel proberen, wat ertoe leidt dat redacteuren elkaars stukken totaal affakkelen. Daardoor word je als lezer gedwongen om te kiezen voor de ene of de andere Elsevier. Bij Jalta kwamen we tot de conclusie dat je eenduidig moet zijn. Daarmee maak je het voor jezelf makkelijker en uiteindelijk ook voor de lezer.”

Zelf schrijft Livestro door persoonlijke omstandigheden mondjesmaat voor Jalta. “Ik heb mijn zoon twee jaar geleden van school moeten halen en ben daarna begonnen met thuisonderwijs geven. Hij heeft een autistische stoornis waarmee hij moeilijk kan functioneren in klassikaal onderwijs op de middelbare school. Het zal nog wel een paar jaar duren voordat ik weer tijd heb om elke dag te schrijven. Mijn tweewekelijkse column voor de NRC schrijven is al een behoorlijke opgave voor me.”

Wel spreek Livestro elke week telefonisch met Ewout Klei over de redactionele lijn en over goede onderwerpen en taalgebruik. “Hij runt Jalta van dag tot dag. Ik ben maar een halve week per maand in Nederland voor redactionele en andere zaken. Ik woon tegenwoordig op Guernsey, waar mijn vrouw een baan heeft.”

De lezers van Jalta

Sinds het weghalen van de betaalmuur in juni 2017 zijn de artikelen van Jalta breder toegankelijk en makkelijker deelbaar. Het aantal lezers van Jalta is daardoor toegenomen, zegt Livestro, maar hij wil niet zeggen hoeveel dat er nu zijn.

Welk soort lezers Jalta op dit moment trekt weet hij alleen bij benadering. “Toen we nog een abonneemodel hanteerden hadden we daar preciezere informatie over, maar via onze doorplaatsingen op Facebook komen we wel iets te weten komen over ons publiek. Dat zijn nog steeds dezelfde randstedelijke lezers die we al hadden, maar de meer PVV of Forum voor Democratie angehauchte lezers zullen wel zijn vertrokken. Die zitten meer bij GeenStijl, De Dagelijkse Standaard en ThePostOnline. Dat type lezers komt hooguit nog bij ons om zich te ergeren. Die factor heb je ook op het web. Joop doet dat heel knap. Die site bedient zijn eigen achterban, maar trekt ook lezers als blog they love to hate].”

Financiën

Over de financiën van Jalta is Livestro nog altijd weinig mededeelzaam. “Na onze overstap naar een donatiemodel is een deel van de oude abonnees afgehaakt. De inkomsten uit abonneegelden hebben we deels kunnen vervangen door advertentieomzet via Google AdWords. Ons doel is zo groot te worden dat we alleen op advertenties kunnen draaien, zodat alles wat we aan donaties ontvangen meerwaarde heeft. We hebben een bescheiden maar mooie basis aan donoren, waarmee we Jalta draaiende kunnen houden.”

Mensen die duizenden euro’s doneren zitten er niet bij. Beweringen op sociale media dat Jalta een donatie zou hebben ontvangen van de Hongaars-Amerikaanse miljardair George Soros doet Livestro eerst af met een grapje, maar vervolgens reageert hij ook geïrriteerd. “Het is te maf voor woorden dat mensen geloven dat Soros externe financier is achter Jalta. Als hij geld zou hebben gegeven, zou ik dat overigens keurig hebben toegegeven. Sterker nog, ik zou daar heel dankbaar voor zijn geweest, zoals met elke donatie. Maar het is dus flauwekul.”

Twee junior-redacteuren

Eind november vertrok ook Rik de Jong bij Jalta, omdat hij het te druk heeft met “andere werkzaamheden”. Hij staat op de VVD-lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in Gouda. De Jong is vervangen door twee junior-redacteuren: rechtenstudent Fabian van Hal en Leon Korteweg (oud-student geschiedenis).

Van Hal is opmerkelijk genoeg oud-bestuurslid van DWARS, de jongerentak van GroenLinks. Die achtergrond levert geen ideologische problemen op bij de stukken die hij nu schrijft voor Jalta, zegt hij zelf desgevraagd. Korteweg was vroeger naar eigen zeggen “erg rechts”, maar is tegenwoordig vrijdenker en scepticus.

Adjunct-hoofdredacteur Ewout Klei zegt uitstekend met de twee te kunnen samenwerken. “Fabian heeft een liberale mindset en Leon is goed in denken over toekomstvraagstukken. Ze zijn net als ik erg kritisch op rabiate politieke geluiden, zowel uit linkse als uit rechtse hoek en passen daarom uitstekend bij de optimistische relativerende toon die wij als Jalta willen laten horen en die te weinig ruimte krijgt in andere media. Misschien is het wel tijd voor verandering van de slogan ‘The right story’ waarmee Jalta in 2014 begon, want die dekt eigenlijk de lading niet meer door de radicalisering die er sindsdien op rechts is geweest.”