“Stel, je zou morgen een anti-Murdoch publicatie willen beginnen”, zegt Anthony Murray, hoofdredacteur (executive editor) van Co-operative News. “Dan zou Rupert Murdoch waarschijnlijk meteen alle aandeelhouders uitkopen. Bij een coöperatie kan hij de macht echter niet zo maar overnemen, omdat hij daar maar één stem heeft. Ik denk dat hij dit best frustrerend zou vinden.”

Het blad Co-operative News wordt in Manchester uitgegeven door Co-operative Press Ltd., de oudste media-coöperatie ter wereld, die het bezit is van 77 coöperaties (circa 82% van het kapitaal) en 276 personen (16%). Al deze 353 leden hebben ieder één stem als belangrijke beslissingen worden genomen binnen de uitgeverij. Ze mogen stemmen over de benoemingen en salarissen van bestuurders of wijzigingen van de redactionele koers of bedrijfsstrategie.

Noodrem

Jaarlijks komen gemiddeld ongeveer 70 leden (zowel personen als organisaties) samen bij een aandeelhoudersvergadering, die vaak plaatsvindt op een congres of conferentie van de coöperatieve beweging. Meestal is de goedkeuring van 75% van de aanwezige leden nodig om een grote verandering te kunnen door te voeren.

“Leden kunnen moties indienen, maar tot substantiële veranderingen heeft dit nooit geleid”, vertelt Murray. Meestal steunen de leden de koers die de hoofdredactie en het bestuur uitstippelen. In al die jaren hebben ze in ieder geval nog nooit aan de ‘noodrem’ getrokken die de democratische structuur van een coöperatie biedt.

Multi-stakeholder coop

In totaal zijn in het Verenigd Koninkrijk ongeveer zevenduizend coöperaties actief, schat Murray. De organisaties die eigenaar zijn van Co-operative News, bestaan uit circa 17 grote retail-coöperaties, 33 coöperaties in andere sectoren, 20 vakbonden en 12 lokale politieke partijen van de coöperatieve beweging.

Murray noemt zijn werkgever een ‘multi-stakeholder’-coöperatie. Het blad fungeert als een soort platform voor debat en ‘de lijm’ die de beweging bij elkaar houdt. Op Twitter heeft Co-operative News ruim 14 duizend volgers en op Facebook meer dan 9500 likes.

“Wij zijn de stem van en vóór de beweging”, vertelt de hoofdredacteur van Co-operative News. “Het is vooral een interne publicatie, dus ons blad ligt niet in de winkel.” Het vakblad heeft geen prijs noch barcode op de cover en de distributie gaat via de post naar 1200 individuele abonnees. De rest van de oplage wordt verspreid via de coöperaties die lid zijn. Zij krijgen via een koeriersdienst stapels van de tijdschriften die ze zelf verdelen via hun eigen kanalen.

Zesduizend abonnees

De afgelopen tien jaar bleef het aantal abonnees van Co-operative News stabiel rond de zesduizend. Voorheen kostte een jaarabonnement op het papieren blad £49 en hoefde de abonnee geen lid te worden van de coöperatie. Voor dit bedrag ontving de abonnee iedere twee weken Co-operative News; in totaal 26 nummers per jaar.

Dat gaat nu veranderen, omdat onlangs is besloten dat de abonnementen zullen worden gekoppeld aan het lidmaatschap van de coöperatie. Vroeger konden individuele leden voor £10 een aandeel kopen, dat nooit meer terug te ruilen was. Het ging dan om een eenmalige schenking, die recht gaf op één stem, maar waaraan verder geen abonnement was gekoppeld.

De prijs van een aandeel is nu verlaagd naar £1, maar daarnaast is er een nieuwe maandelijkse bijdrage van £2 en een digitaal abonnement (met nieuwsbrief) van £24 per jaar, verplicht om lid van de coöperatie te kunnen blijven. Voor £54 per jaar kan een lezer een papieren jaarabonnement (met nieuwsbrief) bij het aandeel krijgen.

Het lidmaatschap van de coöperatie geeft de lezer naast stemrecht, ook het recht om zich verkiesbaar te stellen voor het bestuur van de uitgever, waarin één directeur de belangen van de individuele leden vertegenwoordigt en de andere zetels zijn voor de coöperaties die lid zijn.

Geen paywall

Lidmaatschap geeft ook toegang tot allerlei evenementen en speciale aanbiedingen van de coöperaties die lid zijn, en de mogelijkheid om online aan discussies deel te nemen en mee te beslissen over de journalistieke inhoud van Co-operative News. Aan crowdfunding of een paywall doet Co-operative News voorlopig niet.

“Alle content komt uiteindelijk online en we hebben wel een paywall overwogen, maar besloten dat we dat niet doen”, legt Murray uit. “Sommige van de grote klanten die in ons investeren via abonnementen, willen graag dat de kleine coöperaties dezelfde informatie kunnen lezen. Ze willen niet dat enkel een exclusief clubje Co-operative News onvangt. Zij betalen dus graag voor gratis content online.”

Daarnaast bestaat de omzet van het blad voor de helft uit advertentie-inkomsten. Aangezien deze inkomsten sterk daalden de afgelopen jaren, besloot Co-operative news ook ‘sponsored’ en ‘commerciële’ content aan te bieden. De redactie van vier personen maakt naast het blad bijvoorbeeld ook folders, brochures en andere publicaties in opdracht van derden.

More-than-profit

Op de vraag hoe zij redactionele onafhankelijkheid kunnen garanderen, zegt Murray dat de redactie niet in het bestuur zit van de coöperatie en dat de redacteuren zelf geen lid zijn van de aangesloten coöperaties. Bovendien zijn de redacteuren van Co-operative News allemaal opgeleid als professionele journalisten en zij houden zich aan de gedragscode van Britse journalisten vakbond NUJ.

Murray meent dat de coöperatie de beste eigendomsvorm is voor de journalistiek. Hij verwijst naar een rapport over dit thema Het gaat om dit rapport: Good news: A co-operative solution to the media crisis [pdf]. en zegt: “One member, one vote betekent dat leden ons controleren, dus in journalistieke termen gaat dat over openheid en transparantie. Wij kunnen niet worden geregeerd door één externe partij die er belang bij heeft om invloed uit te oefenen over een publicatie.”

Een coöperatie is geen ‘for-profit’, geen ‘nonprofit’, maar een ‘more-than-profit’-organisatie die zichzelf ziet als ‘social enterprise’. Winst maken ze bij Co-operative News op dit moment niet. In 2014 en 2015 werd op een omzet van circa £3,5 ton circa £12 duizend verlies geleden. Hierdoor teert Co-operative News in op de reserves die zijn ontstaan bij de verkoop van een drukpers in de jaren negentig.

“Het is niet echt duurzaam, maar dit houdt ons wel gaande’”, aldus Murray. “We keren nooit dividend uit, maar de leden zeggen wel: probeer geen verlies te maken. Ze willen dat we overleven als onderneming, het gaat hun niet om die paar tientjes rendement.”