“Toen ik anderhalf jaar geleden begon bij ‘digitaal’, had ik als belangrijkste taak om na te denken over innovatie. Ik wilde vooral onderzoeken hoe je een verhaal zo dicht mogelijk bij de mediagebruiker krijgt. Dan kom je algauw uit bij de verrijking en onderdompeling die hoort bij virtual reality,’ vertelt Geert-Jan Bogaerts, hoofd digitaal bij de VPRO.

Het Medialab van de VPRO

In Eindhoven is de omroep in maart van start gegaan met het Medialab, om nieuwe mediawegen te onderzoeken. Meer informatie over het Medialab is te vinden op de website van de VPRO.

Steye Hallema Steye Hallema is componist, regisseur en uitvinder. Meer informatie over hem en de andere teamleden is te vinden op de website van het Media Lab. heeft de leiding over dat lab en hij legde zich meteen toe op virtual reality (VR), oftewel 360º-video. Volgens Bogaerts was Hallema een logische keuze, omdat hij al enige ervaring had met het nieuwe medium. Met zijn band Steye & The Bizonkid bracht hij een videoclip uit in 360º-video. Zie de website van Steye & The Bizonkid.

Hij creëerde met het Medialab de VR-film ‘De upgrade’, Op de website van de VPRO is meer te lezen over ‘De upgrade’. die hoort bij het tv-programma ‘De volmaakte mens’. ‘De volmaakte mens’ is een zesdelige tv-serie van VPRO en Human over de toekomst van de mens. Afleveringen en meer informatie zijn te vinden op de website van de VPRO.

Bekijk hoe de VR-film ‘De upgrade’ werd gemaakt:

“Ik vind wat wij hebben gedaan qua techniek en design erg geslaagd. We hebben alleen misschien te weinig aandacht gehad voor de vraag of wat wij in VR deden goed aansloot bij de tv-serie van ‘De volmaakte mens’. Het was wellicht iets te abstract. Ook is het niet altijd makkelijk om kijkers van het ene medium te overtuigen de overstap te maken naar het andere medium. Dat blijft lastig.”

Daarna is er bij de VPRO nog een tweede 360º-project gekomen: ‘De peepshow’, een mix van theater en een virtualreality-film. Meer informatie over ‘De peepshow’ is te vinden op de website van de VPRO.

Bekijk hoe de VR-film ‘De peepshow’ werd gemaakt:

Arbeidsintensieve techniek

Bogaerts vindt VR een heel boeiend medium, met de kanttekening dat de techniek behoorlijk arbeidsintensief is. “Er gaat heel veel tijd in de montage zitten, om van zes camera’s de beelden naadloos aan elkaar te plakken. Je moet dan ook goed op de compositie van je onderwerpen letten, anders loopt er net een lijn door iemand heen.”

“Bij een journalistiek item loop je bijvoorbeeld aan tegen de vraag in hoeverre je als maker zelf in beeld wilt zijn.”

“Dat is ook de reden waarom wij alleen nog maar in een gecontroleerde omgeving hebben gewerkt en niet in een journalistieke omgeving. We willen eerst de techniek goed beheersen. Bij een journalistiek item loop je bijvoorbeeld aan tegen de vraag in hoeverre je als maker zelf in beeld wilt zijn. Ik heb 360º-beelden gezien van een demonstratie, waarbij je de makers ook in beeld ziet. Je kunt je afvragen of dat wel of niet erg is.”

Virtual reality is een techniek in ontwikkeling, die nu nog relatief duur is en veel tijd kost. “Maar ik zie hoe snel het al gegroeid is, het afgelopen half jaar: van een handvol mensen die ermee bezig waren in Nederland, zijn er nu al veel meer bedrijfjes en makers bij gekomen.”

Monteren is ingewikkeld

Bogaerts vindt het te vroeg om over nadelen of voordelen te spreken omdat de ‘taal’ van het nieuwe medium nog volop in ontwikkeling is. “Het feit dat de maker geen controle heeft over waar de kijker kijkt, is soms misschien een nadeel, maar vaak ook een voordeel. Ingewikkeld is soms wel het monteren. Hoe snijd je van de ene scène naar de andere, want je weet immers niet waar de kijker net op dat moment zijn blik heeft gericht in het beeld.”

“Ik ben net naar de nieuwste James Bond-film ‘Spectre’ geweest. De openingsscène lijkt grotendeels in een stuk opgenomen, maar als je goed kijkt zijn er toch overgangsmomenten, wordt er geknipt op momenten dat je het eigenlijk niet door hebt. Die plekken zoeken, waar het knippen natuurlijk lijkt, is wat we in de toekomst moeten ontdekken bij 360º-video.”

Bogaerts ziet in de toekomst 360º-video vooral belangrijk worden bij sport en evenementen. “Het is een ervaringsmedium. Je kunt ergens bij zijn. Zoals er een 360º-video van een concert van Paul McCartney is gemaakt.”

“Virtual reality is een ervaringsmedium.”

“Maar ook voor documentaires kan het interessant zijn. De VPRO heeft nog twee producties in de planning. Iets rond het programma ‘Missie Aarde’ Missie Aarde is een dramaserie die speelt in de toekomst. Mensen gaan in een ruimteschip op zoek naar een nieuwe bewoonbare planeet. De afleveringen zijn te bekijken op de website van de VPRO. en ook nog een journalistieke documentaire.”

“Je moet documentaires wel korter maken dan je bij gewone video zou doen. Je zet mensen toch met zo’n bril in een afgesloten omgeving. Wat dat betreft, heb ik iets meer vertrouwen in augmented reality Augmented reality (in het Nederlands: toegevoegde werkelijkheid) houdt in dat aan een beeld van de werkelijkheid elementen (informatie) worden toegevoegd door een computer. Kijk voor meer uitleg op Wikipedia. als massamedium, omdat het iets socialer is.”

Binnenkort volgt op Nieuwe Journalistiek een interview met VPRO-programmamaker Steye Hallema: “Ik ben nog steeds de zoon van een goochelaar.”