De witte mandarijn is veel met mij mee op reis, en vooral naar Irak. Hij heeft zelfs een reispartner: een identieke witte Samsung Gear 360-camera, als reserve. Lees op Nieuwe Journalistiek de recensie die Hans Jaap Melissen schreef: Filmen in 360 graden met de witte mandarijn van Samsung.

Irak is niet de plek waar je een kapotte camera makkelijk laat repareren of vervangt. De vissenogen-lenzen zijn kwetsbaar als de camera valt. Dat was anders dan bij de houder met GoPro-camera’s zoals ik die in 2015 mee had naar Lesbos. Lees op Nieuwe Journalistiek de reportages hierover: deel 1 en deel 2. Die kon tegen een stootje. Maar die had ook bij lange na niet het gebruiksgemak van ‘de mandarijn’.

Met 360-camera in Irak

Het was de tweede reis naar Irak in korte tijd met deze camera. De eerste keer filmde ik tijdens het begin van de operatie om Mosul van IS te bevrijden.

Zo stond de 360-camera op het bureau van de Iraakse generaal die de operatie leidt en zat die op mijn selfiestick terwijl ik naar de oliebranden keek die IS had veroorzaakt op plekken die ze hadden moeten opgeven. Toen de operatie begon, filmde ik de stroom militaire voertuigen die in een stofwolk op de frontlinie afreden en de vluchtelingen die in tegenovergestelde richting gingen.

360-video die Hans Jaap Melissen maakte in Qayyara, Irak, met op de achtergrond rookwolken van oliebronnen die IS brandend heeft achtergelaten:

Voordeel en nadeel

Ik zag niemand anders die zich toelegde op 360-video (al zijn die collega’s er af en toe wel, ook in Irak). Dat bood voordelen: niemand kende de camera, en omdat die klein is lette niemand erop. Behalve dan de Amerikaanse special forces. Met de camera op de stick was ik langs hun wagens en slaapplekken gelopen en had daarbij gedaan alsof ik niet in hen was geïnteresseerd. ‘Hey Holland, we gotta talk’, zo begon het gesprek, toen één van hen toch doorhad dat het kleine ronde cameraatje alles om zich heen filmt. De special forces eisten dat ze niet herkenbaar in beeld kwamen.

Het voordeel van de camera, dat die alles vastlegt, is op zo’n moment een nadeel. In oorlogsgebieden stuit je met een gewone recht toe rechtaan camera ook geregeld op mensen of plekken die niet in beeld willen of mogen. Maar dat is dan simpel op te lossen: je richt de camera, of je blurt later de gezichten. Dat laatste zal ook kunnen met 360 video, maar het is iets wat je liever vermijdt. Handiger is het als iemand die niet in beeld wil, of even ergens achter gaat staan of zijn gezicht bedekt. Om die reden heb ik nu een paar dingen aan mijn bagage toegevoegd: een extra petje, een sjaal en een zonnebril.

Chaotische opnames

Soms is de situatie in Irak te chaotisch om nog bezig te zijn met wie wel en niet in beeld kan. Het beste voorbeeld is wellicht onderstaande video.

360-beelden die Hans Jaap Melissen maakte in Kirkuk, Irak, tijdens een aanval van IS:

Tijdens een schietpartij tussen IS-strijders die zich in een school in Kirkuk (Irak) hebben verstopt, en Iraakse en Koerdische militairen en milities, sta ik vooraan. Maar als het schieten uit de hand dreigt te lopen, vlucht ik een huis binnen. Een huis waar de vrouwen eigenlijk niet door een vreemde man mogen worden gezien en zij vluchten een kamer in. Wat het probleem van niet in beeld mogen wel meteen oplost.

De kracht van 360-video

In deze scène zie je de kracht van 360-video: er gebeurt veel rondom de camera en je kunt de video meerdere keren bekijken en nieuwe dingen ontdekken. Ook zie je mijn half uitgeputte maar nog steeds hyperalerte blik: ik ben op dat moment nog steeds bang dat er van een andere kant meer IS-strijders zullen komen.

Technisch is de video, voor zo’n kleine camera opmerkelijk goed, zelfs het geluid. Wel heb je met twee lenzen, zoals bij de Samsung Gear 360 eerder vertekening van de beeldverhoudingen dan wanneer je 360-graden-video vastlegt met een camera met 6 lenzen (of 6 GoPro’s).

Maar ook daarin zijn consument-vriendelijke ontwikkelingen te verwachten: er staan voor 2017 diverse camera’s gepland, die betaalbare, hogere kwaliteit 360-video beloven te leveren dan de Samsung Gear 360. De meest interessante daaronder die ik nu heb kunnen ontdekken kost dan wel 10 keer zo veel als de Samsung, maar daarvoor heb je wel 8k beeld, in plaats van maximaal 4k bij Samsung. 4k en 8k staan voor de resolutie van beelden. Kijk op Wikipedia voor uitleg over 4k en 8k.

Het belooft een mooi 360-jaar te worden.  

Op de website van KRONCRV zijn nog meer 360-video’s te vinden die Hans Jaap Melissen maakte van de slag om Mosul.